‘Mijn moeder overleed toen ik 6 was, het leek mijn vader beter als ik niet bij de uitvaart zou zijn. Nu onbegrijpelijk, maar zo ging dat 39 jaar geleden. Heel

verwarrend, ik was die dag bij de buren. En de buurvrouw, ‘tante’ Jannie, kletste maar door. En ik werd door haar verwend met snoepjes. Alsof ik niet door had dat mijn moeder was overleden…

Eigenlijk ging het leven na die dag gewoon door. Er kwam een huishoudster die ook voor ons kookte. Op school deed ik net of er niks aan de hand was. Maar thuis wilde ik heel graag mijn stoere ik laten varen, en huilde ik veel. Altijd op mijn kamer, dus niemand die dat zag. Mijn vader werkte altijd. Zo’n beetje dag en nacht. En hij vond gevoelens lastig, daarmee konden wij – mijn broer, zus en ik – niet bij hem terecht…’

Ik ben uitgenodigd bij J. en A. Ze hebben slecht nieuws gekregen. A. is ongeneeslijk ziek en de behandelend arts heeft aangegeven dat zij niks meer voor haar kan doen. De huisarts heeft hen aangeraden met een rouwdeskundige te gaan praten juist omdat J. steeds meer last krijgt van deze (negatieve) ervaring rondom het overlijden van zijn moeder.

Ze zijn overmand door emoties als ik naar hun verhaal luister. Al gauw zie ik in het verhaal van J. dat hij heel onveilig is gehecht. En dat hij daardoor nu niet weet hoe hij met het naderend overlijden van zijn vrouw moet omgaan.

Wat heeft hechten met afscheid nemen te maken?

Hechten en rouw zijn met elkaar verbonden. Daar waar je gehecht bent ontstaan verbindingen. In een relatie noemen we dat liefde, of een ‘band tussen vader en zoon’. Op het werk heet het collegialiteit. Met je vrienden ben je in vriendschap verbonden. Met je buren voel je naoberschap. We commiteren ons aan het bedrijf waar we werken of willen een doel bereiken. Ook dat is (je) verbinden. Of je bent gehecht aan je werkplek. In ieder geval: daar waar verbinding of hechting is, ontstaat vertrouwen. Bij een ingrijpende gebeurtenis is er dan een bedding van mensen. En dan is er ruimte voor rouw.

Hechten doen we allemaal. Al als (heel) klein kind zoeken we naar emotionele en fysieke zorg, aandacht en veiligheid bij onze ouders. Maar is die hechting veilig? Als je als kind geleerd hebt dat boosheid, verdriet of angst er niet mag zijn, dan leer je die gevoelens onderdrukken. Hoe ga je dan op latere leeftijd om met verlies? Wat denk jij dat deze zoon van zijn vader heeft geleerd over rouw en verlies?

Wanneer ouders je niet durven leren vallen, en je daar altijd maar voor behoeden, hoe ontwikkel je dan autonomie of zelfredzaamheid? Vallen en weer leren opstaan vraagt om veel vertrouwen, waar je leren mag dat je na een val zelf weer op kunt staan. Wat denk jij? Als je nooit hebt leren vallen, hoe leer je dan weer opstaan? Hoe heeft deze zoon geleerd om te gaan met het verlies van zijn moeder? Was er iemand die hem kon helpen nadat hij in de val van verdriet was beland? Heeft hij geleerd hoe hij op moest staan?

Bij mij aan tafel komen veel verschillende patronen van omgaan met verlies voorbij. Helaas bijna altijd een eenzijdige manier van hechten. En dus een onveilige manier van hechten. Net zoals bij J. Er zit niet genoeg bagage in de rugzak om met tegenslag(en) in het leven om te gaan. Want bij het omgaan met tegenslagen, verdriet, veranderingen of verliezen put je uit je rugzak. Als je geluk hebt zijn er in de loop van je leven door anderen extra handvatten in gestopt, zoals door vrienden, leraren, een leidinggevende, betrokken collega of een coach.

• Weet/wist jij van jezelf of je veilig gehecht bent of niet? Was/is er ruimte voor gevoelens van verdriet, boosheid of angst?
• Hoe heb jij geleerd te vallen en weer op te staan?
• Hoe had/heeft jouw hechting invloed op jouw rouwproces?

Dit was blog 2 in een serie van 5 over rouw. Het eerste blog had de titel: ‘Wat is rouw? Wat gebeurt er als je rouwt?’ Vandaag dus over hechten, en wat hechten met afscheid nemen te maken heeft. Voel je vrij jouw verhaal of ervaringen hier te delen. Heb je steun of troost nodig? Vraag het hier gerust! Ik hoop dat andere lezers jouw vragen kunnen beantwoorden, tips kunnen geven of jou willen/kunnen ondersteunen!